Diş Sıkma Problemi & Bruksizm

. Tarafından Yazıldı

1. Diş Sıkma Problemi & Bruksizm

Diş gıcırdatma genellikle uyku esnasında oluşan güçlü çene hareketlerinin neden olduğu çeneleri sıkma, dişleri gıcırdatma olayıdır. Toplumumuzda sık rastlanır. Genellikle bu alışkanlığa sahip bireyler bundan habersizdir. Uyurken veya uyanıkken bilinçsiz bir şekilde gerçekleşir. Bu problemi yaşayan insanlarda yaygın bir şekilde boğaz, çene, yüz kaslarında ağrı, dişlerde aşınma, sızlama, çatlak ve kırık gibi şikayetler görülür. Herkes stresin bruksizmin nedenleri arasında en önemli faktör olduğu konusunda fikir birliği içerisindedir. Vücudumuzda stres belirtilerini ilk olarak gördüğümüz yer ağız dokularıdır.

Stres bruksizmin hem oluş nedeni hem de olayın şiddetini artıran en önemli faktör olarak belirlenmiştir. Bruksizm vakalarının %70 gibi büyük bir kısmı stres kaynaklı olduğu için yoğun duygu durumlarını hafifletmek diş sıkma problemini tedavi edecektir. Bunun için sıcak içecekler tüketmek, nefes egzersizleri, sevdiklerinizle geçirilen kaliteli zamanlar destekleyici uygulanabilecek yöntemler olabilir veya daha ciddi durumlarda profesyonel destek alınabilir.

2. Toplumda yetişkin bireylerin büyük bir çoğunluğunda görülen diş sıkma sorunu;

• Dişlerde hassasiyet,

• Dişlerde aşınma, sallanma ve kırılma,

• Diş sinirlerinin ölmesi ve çevre dokularda yaralanma,

• Çene eklem rahatsızlıkları ve fonksiyon bozukluğu,

• Baş ağrısı gibi durumlara yol açabilir,

• Diş etinin çekilmesi ve genellikle bununla birlikte oluşan dişin boynunda diş eti hizasında oluşan kama şeklindeki aşınmalar,

• Yanaklarda iritasyon (tahriş)

• Kas ağrısı: Özellikle şakak ve yanak bölgesindeki kasların aşırı çalışması bu bölgelerde kas ağrısına neden olur,

• Çene ekleminde ağrı: Çene eklemine aşırı yüklenilme nedeni ile eklemde ağrı, çıtırtı ve kenetlenme olabilmektedir,

Bu belirtiler diş gıcırdatmasının hemen başlangıcından itibaren ortaya çıkmaz. Olayın şiddetine ve süresine göre bazen yıllar sonra görülebilmektedir. Çoğunlukla belirtilerin tümü birden olmayabilir. Bazen çok az belirti gösterebilir.

3. İnsanlar Neden Dişlerini Gıcırdatırlar?

Diş gıcırdatma stres ve kaygıdan kaynaklanabilir. Ancak sebep genellikle ağız kapanma kusurları, eksik dişler ve çarpık dişlerden kaynaklanır ve genellikle uyku sırasında gerçekleşir. Diş gıcırdatması ayrıca uyku apnesi ve uyku bozukluklarından da kaynaklanabilir.

4. Eklem Rahatsızlığının Tedavisinde Neler Yapılır?

Dikkatli yapılan klinik ve radyolojik muayene ile çene eklemi rahatsızlığının doğru tanısı konur ve buna yönelik tedavisi planlanır.

Cerrahi olmayan tedavi; kas egzersizleri gibi fiziksel bir yaklaşımı, gerektiğinde ilaç tedavisini ve çene ilişkisini ideale taşıyan mekanik yaklaşımı içerir. Bu amaçla splintler (dişlere geçirilen ince şeffaf plaklar) hazırlanır. Splintlerin şikâyetleri ortadan kaldırması hem hastayı rahatlatır hem de kapanışın yeniden düzenlenmesi gerekliliğini gösterir.

Kapanışta sıkıntıya sebep olan etken hekim tarafından belirlenir gerektiğinde protetik gerektiğinde ortodontik olarak ortadan kaldırılır. Konservatif yaklaşımın yeterli olmayacağı ileri durumlarda çene eklemi cerrahi olarak tedavi edilir.

Tedavi süresince hastaya düşen görev ise çeneyi yoracak aşırı hareketlerden kaçınmak ve stres faktörünü gerekirse psikolojik destek ile ortadan kaldırmaktır.

5. Çene eklemi hastalıklarının belirtileri nelerdir?

• Ağız açma sırasında veya çiğneme yaparken zorluk çekilmesi ve ağrı duyulması,

• Kulak, şakak ve yanaklarda ağrı hissi, kulak çınlaması,

• Boyun ve baş ağrısı Anormal eklem sesleri (klik, tıkırtı gibi),

• Çenenin kitlenmesi veya yerinden çıkması,

• Çenelerde devamlı bir gerginlik ve yorgunluk hissi,

• Isırmada bir değişiklik meydana gelmesi,

• Yüzde şişlik, asimetri,

Yukarıdaki sayılan şikâyetlerin varlığı çene eklemi hastalıklarının bir işareti olabilir.

Bu şikayetlerin temelinde genetik faktörler, darbe alma gibi travmatik faktörler, diş sıkma-gıcırdatma gibi kötü alışkanlıklar, çeneler arası ilişkideki bozukluklar, tek taraflı çiğneme alışkanlığının olması,stres gibi psikososyal faktörler veya dejenerasyon, hormon, iltihap ya da neoplazi kaynaklı patolojik faktörler yer alır.

Ağzınızı açtığınızda çene eklemlerinizden ses geliyor mu?

• Ağzınızı açıp kapamada, yemek yemede veya esnemede zorluk çekiyor musunuz?

• Bazen çenenizin kilitlendiğini hissediyor musunuz?

• Sabahları uyandığınızda çene-yüz kaslarında ağrı hissediyor musunuz?

• Ağzınızı kapattığınızda dişleriniz birbirine temas ediyor mu?

• Eksik dişleriniz fazla mı?

• Zaman zaman kapanışınızın değiştiğini hissediyor musunuz?

• Çiğneme sırasında zorluk çekiyor musunuz?

6. Temporomandibular eklem (TME) alt çeneyi kafa tasına bağlayan eklemdir. TME hastalıkları eklemi ve çiğneme kaslarını ilgilendirir. Toplumun büyük bir bölümünde özellikle kadınlarda karşımıza çıkar. Çene eklemi rahatsızlığı olan hastalar genellikle 20 yaş ile 40 yaş arasındadır.

• Çene eklemi rahatsızlığı sizin için problem mi?

• Baş ağrıları ve diş aşınmalarının çene ekleminizle ilgisi olabileceğini tahmin etmeyeceğinizden dolayı, çene eklemi sorununuzun uzun bir süre farkında olamayabilirsiniz.

• Çene-yüz kasları ve dişlerinizin kapanışı çene ekleminizin fonksiyonunu etkiler.

• Aşağıdaki sorulara vereceğiniz cevaplarla çene eklemi rahatsızlığınız hakkında bir bilgiye sahip olabilirsiniz.

• Dişlerinizi sıktığınızın veya gıcırdattığınızın farkında mısınız?

• Sabahları uyandığınızda çene-yüz kaslarında ağrı hissediyor musunuz?

• Sıklıkla baş-boyun ağrılarınız oluyor mu?

• Dişlerinizi sıktığınızda ağrınız artıyor mu?

• Stresli olduğunuzda dişlerinizi daha çok sıkıyor musunuz?

• Dişlerinizde hassasiyet, aşınma var mı?

• Dişler ve kapanış Ağzınızı kapattığınızda dişleriniz birbirine temas ediyor mu?

• Eksik dişleriniz fazla mı?

• Zaman zaman çenelerinizin kapanışının değiştiğini hissediyor musunuz?

• Çiğneme sırasında zorluk çekiyor musunuz?

• Çene eklemleri Ağzınızı açtığınızda çene eklemlerinizden ses geliyor mu?

• Ağzınızı açıp kapamada, yemek yemede veya esnemede zorluk çekiyor musunuz?

• Bazen çenenizin kilitlendiğini hissediyor musunuz?

• Baş-boyun bölgesine bir travma geldi mi?

• Diğer eklemlerinizi de ilgilendiren artirit gibi bir rahatsızlığınız var mı?

• Ağzınızı açmakta zorluk çekiyor musunuz?

BÜTÜN BU SORULARA CEVAPLARINIZ DAHA ÇOK EVET İSE, ÇENE EKLEMİ RAHATSIZLIĞINIZ OLABİLİR. DİŞHEKİMİNİZİN SİZİ MUAYENE ETMESİ SİZİN YARARINIZA OLACAKTIR.

7. Tedavi Seçenekleri

OKLUZAL SPLİNT TEDAVİSİ:

Doktorunuz size splint kullanmanızı önerebilir. Splint, şeffaf plastikten yapılan üst veya alt dişlere uygulanan bir apareydir. Farklı amaçlara hizmet eden farklı splintler mevcuttur. Dişleri birbirinden uzaklaştıran splint, bruksizmin olası etkilerini kasları gevşeterek ortadan kaldırabilir ve ağrıyı azaltabilir. Ayrıca eklem pozisyonunuzu değiştirerek çene ekleminizdeki aşırı yüklenmeyi azaltabilir. Splint kullanma süreniz doktorunuz tarafından belirlenecektir.

Splintinize nasıl alışabilirsiniz?

Bir splinte alışmak her zaman kolay olmayabilir. Splint kullanırken nasıl görüneceğiniz veya nasıl konuşacağınız konusunda endişe duyabilirsiniz. Splintinizle rahat konuşmak için akşamları yüksek sesle okuma çalışması yapılabilir. İlk bir hafta tükrüğünüz fazla akabilir. Gece farkında olmadan splinti çıkarabilirsiniz. Düzenli kullanımla bütün bu sıkıntılar normale döner.

Tedavi Sürecinde Nelere Dikkat Edilmelidir?

• Eklemler üzerindeki yükün azaltılması çok önemlidir. Hastanın stresten uzaklaştırılması gerekir.

• Sakız çiğnenmesi, çeneyi yoracak sert gıdalar yenmesi yasaktır.

• Esnerken, hapşırırken ağız aşırı açılmamalı, çene elle desteklenmelidir.

• Isırma hareketi kesinlikle yasaktır, besinler küçük parçalar halinde ağza alınır.

• Tek taraflı çiğneme yapılmamalıdır, besinler her iki tarafta da çiğnenmelidir.

• Ağrının çok olduğu durumlarda, doktora başvurma sürecine kadar; ağrı kesici, kas gevşetici ve antienflamatuar ilaçlara başvurulabilir.